Oedeem: de oorzaken, symptomen en behandelingen

Oedeem is een abnormale vochtophoping in een bepaald lichaamsdeel. Oedeem komt het vaakste voor in de enkels, knieën of benen of buik, maar het kan in principe op elke plek in het lichaam voorkomen. Het vocht ontstaat omdat er problemen zijn binnen de bloedsomloop en het vocht niet goed afgevoerd kan worden. Oedeem kan meerdere oorzaken hebben en geeft verschillende klachten. Heb je last van oedeem? En ben je benieuwd wat je hier zelf aan kunt doen of wanneer je een specialist moet inschakelen? Dat leggen we uit in dit blog.

Verschillende soorten oedeem

Er zijn verschillende soorten oedeem. De meest voorkomende zijn lipoedeem en lymfoedeem. De symptomen en klachten komen redelijk overeen, maar de achterliggende oorzaak is verschillend. Lymfoedeem is het gevolg van een verstoord evenwicht tussen de aanmaak en afvoer van lymfe. Hierdoor ontstaat er een ophoping van vocht in een bepaald deel van het lichaam. De vochtophoping kan dan ook heel plaatselijk zijn. Lipoedeem is een afwijkende vetverdeling en komt vrijwel alleen bij vrouwen voor. Kenmerkend bij lipoedeem is symmetrie: de afwijkende vetverdeling doet zich voor in bijvoorbeeld beide benen.

Waardoor wordt oedeem veroorzaakt?

Lymfoedeem en lipoedeem zijn beide aangeboren, chronische aandoeningen. Daarnaast zijn er een aantal andere oorzaken die vochtophoping kunnen geven:

  • Een ongeval, operatie of bestraling
  • Overgewicht
  • Trombose
  • Hartfalen: het bloed en lichaamsvocht kunnen door verminderde pompfunctie minder goed worden afgevoerd
  • Nieraandoeningen
  • Leveraandoeningen
  • Ondervoeding

Het is verstandig om bij klachten eerst contact op te nemen met de huisarts. Oedeem kan namelijk een symptoom zijn van een andere aandoening. Om een behandeling te kunnen opstellen, is het belangrijk dat de oorzaak van oedeem bekend is.

Wat merk ik bij oedeem?

Het meest duidelijke symptoom is natuurlijk de abnormale vochtophoping in een bepaald deel van het lichaam. Andere symptomen die kunnen optreden:

  • Bij stevig drukken op de zwelling ontstaat er een putje die zichtbaar blijft (let op: dit is niet bij alle vormen van oedeem, bij lipoedeem bijvoorbeeld is dit niet het geval)
  • Gewichtstoename
  • Vermoeidheid en een zwaar gevoel
  • Beperkte beweeglijkheid
  • Gezwollen lichaamsdeel kan pijnlijk aanvoelen

Oedeem kan ook in de longen voorkomen. Dit merk je vooral door benauwdheid bij inspanning of platliggen (’s nachts).

Wat te doen bij oedeem?

Heb jij last van oedeem? En wil je graag van de vochtophopingen af? De behandeling is erg afhankelijk van de onderliggende oorzaak van oedeem. Het is dan ook belangrijk om eerst te kijken naar die oorzaak, om vervolgens te kijken wat je kunt doen om de klachten te verminderen.

Wat kun je zelf doen?

Het vasthouden van vocht kun je zelf verminderen door:

  • Goed te laten op je zout inname, dit zorgt namelijk voor een lage bloeddruk en meer vocht vasthouden
  • Voldoende beweging: dit stimuleert de doorbloeding. Beweeg in ieder geval 30 minuten per dag.
  • Warm en koud water afwisselen tijdens het douchen
  • Steun- of compressiekousen dragen

Oedeemtherapie bij de fysiotherapeut

Naast bovenstaande tips en een eventuele behandeling bij de huisarts kan oedeemtherapie je helpen bij je klachten. Hier ga je onder begeleiding van een gespecialiseerde fysiotherapeut aan de slag met verschillende oefeningen en behandelingen om de vochtophoping te verminderen. Hiervoor gebruiken we verschillende technieken. Bijvoorbeeld lymfedrainage (speciale massagetechniek waarbij we het vocht verplaatsen naar delen van het lichaam waar de vochtafvoer wel normaal functioneert), ademhalingsoefeningen of oefentherapie. Ook kunnen we adviseren om gebruik te maken van bandages, taping of kousen. Een oedeemtherapeut kan je ook helpen met je algehele leefstijl en hygiëne om zo de klachten te verminderen.

Oedeemtherapie bij Fysiopark Uden

Onze oedeemtherapeuten hebben de juiste certificaten en expertises om je te helpen bij oedeemklachten. Fysiopark is gevestigd in Uden. Benieuwd of we jou kunnen helpen met je klachten? Neem vrijblijvend contact met ons op.

Suzanne van Dijk - Fysiopark

Suzanne van Dijk

Fysiotherapeut
Oedeemtherapeut
Oncologie fysiotherapeut