Evenwichtsproblemen bij peuters: ontdek wat kinderfysiotherapie kan doen

Hoe ontstaan evenwichtsproblemen bij peuters?

Evenwichtsproblemen kunnen verschillende oorzaken hebben. Door te begrijpen hoe het evenwichtssysteem werkt, krijg je beter inzicht in wat er mogelijk misgaat bij je peuter. Het evenwichtssysteem van je peuter is complex en bestaat uit drie belangrijke onderdelen die voortdurend samenwerken. Wanneer één van deze systemen niet optimaal functioneert, kan dit direct gevolgen hebben voor het evenwicht en de bewegingsvaardigheid van je kind.

Het vestibulaire systeem bevindt zich diep in het binnenoor en fungeert als een soort ingebouwde waterpas. Dit bijzondere systeem begint zich al tijdens de zwangerschap te ontwikkelen en reageert op alle bewegingen die je peuter maakt. Wanneer je je baby wiegt of in de kinderwagen voortduwt, train je eigenlijk al dit vestibulaire systeem. Het systeem registreert of je peuter rechtop staat, naar links of rechts beweegt, of zijn hoofd draait.

De proprioceptie werkt als een onzichtbaar netwerk van sensoren door het hele lichaam van je peuter. Deze sensoren in spieren, gewrichten en pezen vertellen het brein constant waar elke arm, elk been en de romp zich bevinden. Hierdoor kan je peuter zijn ogen sluiten en toch weten waar zijn voeten staan. Dit systeem wordt sterker naarmate je peuter meer beweegt en verschillende ondergronden ervaart, van zachte speelmatten tot harde tegelvloeren.

De visuele waarneming vormt de derde pijler van het evenwichtssysteem. Je peuter gebruikt zijn of haar ogen niet alleen om dingen te zien, maar ook als referentiepunt voor de lichaamshouding. Wanneer een peuter bijvoorbeeld op een speeltoestel klimt, helpen de ogen inschatten hoe hoog hij of zij zit en hoe het lichaam moet worden aangepast om stabiel te blijven. Dit verklaart waarom peuters soms wankelen wanneer ze hun ogen sluiten tijdens het staan.

Oorzaken van evenwichtsproblemen bij peuters

Struikelt je peuter vaak of lijkt zijn of haar evenwicht niet helemaal goed? De oorzaak zit meestal dieper dan je zou denken. Vaak begint het al in de allereerste levensfase, door een mix van dingen die de ontwikkeling beïnvloeden.

Verminderde bewegingservaringen in de babytijd

Veel evenwichtsproblemen bij peuters hebben hun oorsprong al in de babytijd. Wanneer baby’s te weinig tijd doorbrengen in buikligging, missen ze belangrijke bewegingservaringen die de basis vormen voor een goed evenwicht. Tummy time helpt namelijk bij het ontwikkelen van de nekspieren, rompstabiliteit en coördinatie tussen hoofd en lichaam. Baby’s die deze ervaringen missen, kunnen later moeite hebben met het bewaren van hun evenwicht tijdens complexere bewegingen.

Te beperkte bewegingsvrijheid tijdens de ontwikkeling

Peuters die veel tijd doorbrengen in een box, kinderstoel of buggy krijgen onvoldoende kans om hun evenwichtssysteem te trainen. Het evenwichtsorgaan heeft namelijk constant prikkels nodig om zich goed te ontwikkelen. Door beperkte bewegingsvrijheid kunnen peuters minder ervaring opdoen met verschillende houdingen, ondergronden en bewegingsrichtingen. Dit gebrek aan variatie in bewegingservaringen kan leiden tot vertraagde ontwikkeling van balansreacties.

Medische achtergronden die coördinatie beïnvloeden

Bepaalde medische aandoeningen kunnen direct invloed hebben op het evenwichtssysteem van je peuter. Kinderen met gehoorverlies hebben bijvoorbeeld een verhoogde kans op evenwichtsproblemen omdat het evenwichtsorgaan in het binnenoor zich bevindt. Ook hoofdtrauma’s, chronische oorontstekingen of neurologische aandoeningen kunnen de werking van het evenwichtssysteem verstoren. Deze medische factoren vragen om specialistische begeleiding waarbij de kinderfysiotherapeut samenwerkt met andere zorgverleners.

Spierzwakte en onvoldoende rompstabiliteit

De ontwikkeling van sterke rompspieren vormt de basis voor een goed evenwicht. Peuters met zwakke buik- en rugspieren hebben moeite om hun lichaam stabiel te houden tijdens bewegingen. Deze spierzwakte kan ontstaan door te weinig fysieke activiteit, medische aandoeningen of een vertraagde neurologische ontwikkeling. Zonder voldoende rompstabiliteit kunnen peuters hun gewicht niet goed verplaatsen en hebben ze moeite met het uitvoeren van vloeiende bewegingen.

Hoe kan kinderfysiotherapie je peuter helpen bij evenwichtsproblemen?

Kinderfysiotherapie biedt gerichte ondersteuning voor peuters met evenwichtsproblemen. De behandeling is speels en afgestemd op de ontwikkelingsfase van je kind.
Hilde, onze gespecialiseerde kinderfysiotherapeute bij Fysiopark Uden heeft veel ervaring met evenwichtsproblemen bij peuters.

De behandeling start met een uitgebreide intake en onderzoek om de oorzaak van de problemen vast te stellen en de persoonlijke situatie van jouw peuter goed in kaart te brengen. Op basis daarvan stelt Hilde een plan op om jouw kind te helpen. Hieronder zie je aan paar voorbeelden van zaken die je peuter samen met onze kinderfysiotherapeute kan oppakken.

• Balansoefeningen zoals op één been staan, over een evenwichtsbalk lopen of balspelletjes. Deze oefeningen zijn speels vormgegeven zodat je peuter plezier heeft tijdens de behandeling.
• Coördinatietraining waarbij meerdere bewegingen tegelijk worden uitgevoerd. Dit helpt je peuter om verschillende lichaamsdelen beter op elkaar af te stemmen.
• Zelfvertrouwen opbouwen door succeservaringen in een veilige omgeving. Een peuter die regelmatig struikelt kan angstig worden voor bewegen, wat de ontwikkeling verder vertraagt.
• Oefeningen op maat die zijn afgestemd op de leeftijd en ontwikkelingsfase van je peuter. Elke behandeling is individueel en wordt aangepast aan de behoeften van je kind.

Ouders worden actief betrokken bij de behandeling. Deze samenwerking tussen therapeut en ouders vergroot de kans op succes.

Tips voor thuis: zo ondersteun je het evenwicht van je peuter

Naast professionele begeleiding kun je thuis veel doen om het evenwicht van je peuter te stimuleren. Eenvoudige oefeningen en aanpassingen in de dagelijkse routine maken al veel verschil.

Oefeningen voor beter evenwicht bij je peuter die je thuis kan doen

• Blote voeten lopen geeft je peuter meer informatie via de voeten, waardoor het makkelijker wordt om het evenwicht te bewaren. Laat je peuter zoveel mogelijk op blote voeten spelen, kruipen en lopen. Evenwichtsparcours bouwen met kussens, matrasjes en speelgoed. Maak een parcours waar je peuter overheen kan lopen, klimmen en balanceren.
• Springen op een trampoline is een leuke manier om het evenwichtsgevoel te trainen. Begin met kleine sprongetjes en bouw langzaam op.
• Lopen op verschillende ondergronden zoals zand, gras, matjes of een evenwichtsbalk. Elke ondergrond biedt andere uitdagingen voor het evenwichtssysteem.
• Buitenspelen stimuleren door regelmatig naar de speeltuin, het park of het bos te gaan. Klimmen, klauteren en rennen in de buitenlucht zijn perfect voor de motorische ontwikkeling.
• Balspelen waarbij je peuter een bal moet vangen, gooien of schoppen. Dit traint de coördinatie tussen oog en hand, en tussen evenwicht en beweging.

Evenwichtsproblemen bij je peuter? De kinderfysiotherapeute van Fysiopark helpt

Merk je dat je peuter onzeker is in beweging, minder plezier heeft in spelen en sporten, of opvallend vaak valt? Dan is kinderfysiotherapie een goede stap. Vroege behandeling voorkomt dat problemen zich opstapelen en helpt je peuter om met meer zelfvertrouwen te bewegen. Bij Fysiopark staat kinderfysiotherapeute Hilde voor je klaar met professionele hulp voor de motorische ontwikkeling van je peuter.

Neem direct contact op voor een kennismakingsgesprek.